Tientallen en tientallen, zelfs wellicht verschillende honderden kilo's aan gebruikte ofoude kaarsen werden de voorbije maanden in parochiekerken van de pastorale regio Leuven ingezameld om opnieuw te smelten. Hiermee wilde iedereen licht laten schijnen tot in de loopgraven in Oekraïne. Priester Mykola Paliukh, die zelf Oekraïner is, trok met deken Patrick naar de Scheutsite in Leuven waar een gedeelte van deze kaarsenstompjes verwerkt wordt. Ze spraken er een tiental vrouwen die niet bij de pakken blijven zitten.
Het was een vreemd tafellaken dat half over de tafel gespreid lag: een groot net waaraan korte stukjes stof geknoopt waren. Camouflagenet-ten voor legervoertuigen. Andere arbeid van de vrouwen hier. 'Bin-nenkort zullen we niet witte, maar groene stukjes stof aan de netten moeten knopen. Straks begint het immers te dooien en dan is wit heel opzichtig.' Ondertussen wordt er thee geschonken. De vrouwen klin-ken beheerst en toch heel strijd-vaardig. Julia is de spreekbuis. Zij is de coôrdinator van de kaarsenactie hier. Ze komt uit de streek van Charkov en Bakhmut. Twee namen die zelfs voor ons de gruwel van de oorlog verbeelden. Ze was al jaren vrijwilliger om oorlogsleed te hel-pen lenigen en steun te bieden aan de soldaten. Voor hen begon de oorlog al veel langer. Al in 2014 was er een invasie in hun streek. Nu was ze noodgedwongen met haar drie kinderen gevlucht. Haar man vecht als soldaat aan het front. Zij was dan ook super gemotiveerd om aan deze actie deel te nemen.
Elkaar steunen
Waar en hoe het allemaal begon-nen is, is moeilijk aan te geven. In Antwerpen en Brussel werden iets eerder al kaarsen verzameld en versmolten. Oekraïners die in Kes sel-Lo wonen verzamelden mee kaarsen voor Brussel. Priester Myko-la had ervan gehoord en was goed-geplaatst om kaarsenstompjes te vinden. Hij schaarde zich achter het initiatief. Wie is dan hier op de Scheutsite begonnen?' De vingers wijzen in de richting van priester Mykola. Hij verbergt zijn gelaat ach-ter zijn handen. lk herken er verle-genheid In, maar ook blijdschap dat dit initiatief deze mensen bij elkaar bracht. Julia vervolgt. We waren blij dat we iets konden doen voor onze soldaten aan het front. Zij moeten weten dat zij gesteund zijn. Waar-om zouden Wij die stompjes naar Brussel voeren wanneer we hier ook kaarsen konden maken. We gingen bij de verantwoordelijken van de Scheutsite aankloppen en kregen prompt een lokaal toegewezen. We moeten we/ netjes werken om niets te beschadigen. Er worden telkens kartons open gespreid waarop we onze werkzaamheden verrichten. Het werd voor ons meer dan kaar-sen gieten.'
Angelina is vijftien jaar oud.
Angelina, de engel! Ze Zit in het OKAN-klasje van het H. Hart in Kessel-Lo. Ze toont een bakje met blikken waarin al geribbeld karton in repen recht staat. Ze vervangen een lont. Op de rand van het karton nen bakje staat 'Kaarsen voor Oekraïne'. 'Deze blikken staan klaar om gevuld te worden. Nadien wordt elke lege holte opgevuld met wat soldaten aan het front nog kunnen gebruiken: wat spulletjes voor persoonlijke hygiëne, sticks met balsem om hun lippen tegen de kou te beschermen, wat snoep-goed Het is allemaal welgeko men. Sommige dingen krijgen we. Andere kopen we aan. We krijgen immers steun uit verschillende hoe-ken, onder meer van Oekraïners die hier al langer werken en wonen of gehuwd zijn met iemand van de Belgische nationaliteit. ' lk vermoed dat het in andere oorlogssituaties niet anders is. lk herinner mij nog verhalen over mijn grootvader meer dan honderd jaar geleden in de loopgraven aan de IJzer. Toen was elk Rode Kruis-pakket met zul-ke spulletjes eveneens een welge-komen geschenk van engelen.
De onbekende oorlogsvrouw
'En dan is alles klaar om vervoerd te wordeni vervolgt Julia. 'Er is een heel netwerk van vrijwilligers dat alles naar West-Oekraihe transpor-teert. Hier is het nog relatief veilig. Naar de frontlinie toe is het minder evident. Wi] zijn alvast blij dat we ons steentje kunnen bijdragen met een twintigtal vrouwen die afwisse-lend op zaterdag en zondag in dit atelier werken. Ondertussen praten wij vaak met elkaar. Dat is op zich al een steun van elk van ons. Want velen van ons teven met de gsm aan de hand, regelmatig kijkend of er een berichtje binnenkomt. Het ont-breekt sommigen aan informatie over directe familie, soms over een echtgenoot. Deze week kreeg ie-mand het bericht dat haar echt-genoot gesneuveld was. Weet maar zeker dat we allemaal meeleven. ' lk ken de vrouw niet maar even krijgt ze voor mij het gelaat van het beeld van 'De onbekende oorlogsvrouw' aan het station van Leuven.
De vrouwen rond de tafel zijn voor mij niet meer onbekend. lk ken hun gelaat. lk ken hun naam: Julia, Ana-stasia, Yasmin, Angelina, Svitlana, Sofia ... lk hoop dat ik hen mag la ten aanvoelen hoezeer we hier bij ons meeleven. Maar het hoeft niet. Wanneer je iets neerschrijft, zeg dan zeker hoe dankbaar we zijn voor alle steun, alle hulp, elk vrien-delijk woord en gebaar. Vergeet het niet!'
Post scriptum
Deze plek in Leuven staat bekend als de Scheutsite. In dit voormalig klooster in Leuven (Kessel-Lo) kwa-men decennia lang missionarissen van Scheut uit de vier windstreken op rust tijdens of na hun missie. De stad Leuven kocht nog niet zo lang geleden het gebouw en bijhorend park aan en de site kreeg vlug een onverwachte bestemming. Tal van gevluchte Oekraïners vonden hier onderdak of bekomen hier van oorlogsgeweld, om hopelijk straks weer op te staan en verder te gaan met hun leven. We hopen het voor hen.
Tussen de dozen met stompjes en half opgebrande kaarsen in het atelier liggen verscheidene oude Paaskaarsen. De symbolen die ze sieren, zeggen zoveel voor hen. De pelikaan die zijn jongen voedt met eigen bloed verwijst naar de offers die zovelen brengen; de feniks die uit zijn as herrijst vertolkt de hoop dat hun land uit de pijn mag herrijzen; het kruis verwijst naar zoveel kleine kruisjes van onschul-dige burgers of soldaten, op een brutale wijze gedood; de was van deze oude Paaskaarsen zal straks licht en warmte brengen in kille loopgraven. Deze primitieve ka cheltjes en kaarsenblikken, met groot hart gemaakt, zullen mij dit jaar met andere ogen naar de Paaskaars doen kijken. Mag onze Christus deze mensen laten op-staan uit deze donkere nacht. Mag zijn Licht voor elk van hen schijnen.
Kommentare